تاریخچه شکل‌گیری بنیاد فرهنگی و هنری رودکی
بنیاد فرهنگی هنری رودکی فعالیت خود را از آبان سال ۱۳۸۲ با مصوبه مجلس شورای اسلامی با ادغام واحدهای مجموعه تالار وحدت و مجموعه فرهنگی انقلاب اسلامی (برج آزادی)، در قالب مؤسسه‌ای عمومی غیر دولتی، آغاز کرد.
دو ریشه بنیاد رودکی
فعالیت بنیاد رودکی، از ادغام دو مجموعه‌ای آغاز شد که مردم تهران و ایران سال‌ها با این مجموعه‌ها آشنایی داشتند.
تالار وحدت یکی از مجهزترین و بزرگ‌ترین تالارهای اپرا موسیقی و تئاتر ایران است که توسط یوگینا آفتاندلیانس براساس نمونه اپراهال وین طی مدت ۱۰ سال ساخته و به نام شاعر و نوازنده ایرانی، ابوعبدالله رودکی، در سال ۱۳۴۶ افتتاح شد. ساخت تالار وحدت در خیابان استاد شهریار (دکتر ارفع سابق) در سال ۱۳۳۶ آغاز و پس از ۱۰ سال با بهترین طراحی داخلی و تجهیزات بی‌نظیر، در آبان ماه ۱۳۴۶ افتتاح شد.
ساختمان بنیاد رودکی متشکل از دو سالن اجرا به نام‌های تالار رودکی و سالن کوچک بود که بعد از انقلاب اسلامی ایران، تالار بزرگ‌تر را هم زمان با هفته وحدت و جشن میلاد پیامبر گرامی اسلام به تالار وحدت و تالار کوچک‌تر را به تالار رودکی تغییر نام دادند.
از سوی دیگر برج آزادی یکی از بناهای یادبود در جهان به‌شمار می‌رود که تاریخچه آن به سال ۱۳۴۵ هجری شمسی برمی‌گردد. در این سال طرح یک نماد معرف ایران بین معماران کشورمان به مسابقه گذاشته شد و در نهایت طرح مهندس حسین امانت، ۲۴ ساله و فارغ‌ا‌لتحصیل دانشگاه تهران برنده و برای ساخت انتخاب شد. شروع عملیات ساختمان مجموعه میدان و برج آزادی اوایل سال ۱۳۴۸ و اتمام آن بعد از گذشت ۳۰ ماه تلاش شبانه‌روزی و پشتکار دست‌اندرکاران این پروژه در ۲۴ مهر ماه ۱۳۵۰ بوده است. این برج در ۲۶ دی ماه ۱۳۵۰ مورد بهره‌برداری قرار گرفت و پس از انقلاب اسلامی نیز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد.
بنیاد رودکی در سال ۱۳۸۲ مرکز فرهنگی هنری انقلاب اسلامی در برج آزادی را با هدف شناسایی و شناساندن هنرمندان و فرهیختگان و متخصصانی که با تلاش و کوشش در مسیر معرفی فرهنگ و هنر ایرانی و اسلامی همت گماشته‌اند و همچنین ابعاد مختلف انقلاب اسلامی و رهبری انقلاب به نسل جدید، به راه انداخت.
آغاز کار
هیات دولت جمهوری اسلامی ایران طی لایحه شماره ۱۵۰۱۱/۲۰۸۲۲ مورخه ۲۶/۴/۱۳۷۹ پیشنهاد تشکیل بنیاد فرهنگی هنری رودکی را مطرح کرد.
این لایحه در هفتمین روز از اسفندماه همان سال در صحن علی مجلس مطرح و به تصویب نمایندگان رسید.
این مصوبه در یکی از آخرین روزهای این سال و در بیست و پنجم اسفندماه به تایید شورای نگهبان رسید و در آخرین روز کاری این سال یعنی در بیست و هشتم اسفندماه ۱۳۷۹ قانون تشکیل بنیاد فرهنگی هنری رودکی جهت اجرا به رییس جمهور ارسال می‌شود.
رییس وقت مجلس شورای اسلامی در یازدهمین روز از فروردین ماه ۱۳۸۰ قانون تشکیل بنیاد فرهنگی هنری رودکی را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ می‌کند.
قانون تشکیل بنیاد فرهنگی و هنری رودکی
ماده واحده: به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجازه داده می‌شود از طریق ادغام واحدهای تالار رودکی و مجموعه فرهنگی آزادی نسبت به تشکیل بنیاد فرهنگی و هنری رودکی به صورت موسسه‌ای عمومی غیر دولتی و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدام کند.
تبصره یک- کلیه وظایف، اختیارات، کارکنان، اموال منقول و غیرمنقول، دیون، تعهدات، مطالبات، بودجه و اعتبارات واحدهای مذکور به بنیاد منتقل می‌شود.
تبصره ۲- اساسنامه بنیاد مذکور ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و به تصویب هیات وزیران می‌رسد.
تصویب اساسنامه
پس از تدوین اساسنامه، هیات وزیران در جلسه اولین روز اردیبهشت ۱۳۸۱ اساسنامه بنیاد فرهنگی و هنری رودکی را تصویب می‌کند.
بر مبنای این اساسنامه، بنیاد به منظور پیشرفت و توسعه هنر هم تراز با شان تاریخی، دینی و ملی هنر در این سرزمین و برخورداری آن از موقعیت و اعتبار برجسته ملی و بین‌المللی، زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شد.
این اساسنامه شیوه اداره، وظایف و مسئولیت های بنیاد را مشخص کرده است.
مدیران مجموعه از آغاز
نخستین مدیر عامل بنیاد رودکی مهدی مسعود شاهی بود که تا پایان سال ۱۳۸۶ مدیریت این بنیاد را برعهده داشت و پس از او علی اصغر امیرنیا به مدت دو سال این بنیاد را اداره کرد.
پس از وی مدیریت عامل بنیادفرهنگی و هنری رودکی بر عهده حسین پارسایی گذاشته شد؛ حسین سیفی، بهرام جمالی، علی اکبر صفی‌پور، مهدی افضلی ، مجید زین‌العابدین و مهدی سالم مدیران عامل بعدی این بنیاد بودند. در حال حاضر محمد اله‌یاری فومنی عهده‌دار مسئولیت مدیریت بنیاد رودکی است.
